Mạnh dạn trồng thực nghiệm cây gỗ quý đàn hương trong vườn cây ăn quả, ai ngờ, cây xanh tốt trên vùng đất khô cằn… Đặc thù của cây đàn hương là sống ký sinh, rễ bám chặt vào rễ cây chủ hút dinh dưỡng để sinh trưởng, phát triển… Cây chỉ sống khi được trồng xen vào vườn cây ăn quả, nhất là các loại cây ăn quả có múi.
Năm 1996 sau khi tốt nghiệp trường Đại học Huế, mặc dù không công tác đúng chuyên môn, nhưng với niềm đam mê chuyên ngành nông lâm nghiệp, ông Bạch Hưng Nam ở xóm Quang Sú, xã Nghĩa Đức đã trồng thử nghiệm thành công cây Đàn Hương xen trong vườn Bưởi của gia đình mình.
Với mong muốn tìm một giống cây có giá trị kinh tế cao có thể trồng xen trong vườn bưởi trong thời gian kiến thiết để góp phần tăng thêm thu nhập cho gia đình. Sau một thời gian nghiên cứu, tìm hiểu về giống cây Đàn hương được ví là hoàng kim của rừng xanh bởi giá trị kinh tế cao. Năm 2015, ông Bạch Hưng Nam ra Viện giống cây trồng quý hiếm Việt Nam học hỏi kinh nghiệm và mua giống về trồng xen thử nghiệm trong vườn bưởi. Nhờ khí hậu và thổ nhưỡng thích hợp, đến nay cây Đàn hương phát triển rất tốt, cây đã cho nguồn thu từ lá để làm trà cao cấp và hạt dùng để chiết xuất tinh dầu.
Theo tài liệu và kinh nghiệm ông Nam cho rằng, phải từ 10 năm trở lên cây mới trưởng thành, chiều cao mới đạt 12-15m, chu vi gốc khoảng 0,9 - 2,4m. Nhưng ở đây từ 7 - 8 tháng cây đã lúp xúp xanh um lá cho hái lấy trà, sau hơn một năm đã ra hoa kết trái cho lấy hạt ép tinh dầu. Điều đặc biệt, hơn hai năm tuổi, cây đã bắt đầu hình thành lõi gỗ.
Đàn hương là cây gỗ bán ký sinh nên có thể trồng xen canh, cây dễ trồng, ít phải chăm sóc, mật độ trồng 1.000 - 1.500 cây/ha, lõi thu được 30 kg/cây, có giá bán 500 -1.000 USD/kg, tùy thời điểm. Ông Bạch Hưng Nam chia sẻ: “Sau khi xem xét ở trên mạng cũng như các thông tin của viện cây trồng Việt Nam, tôi thấy cây này rất phù hợp. năm 2015 trồng thử nghiệm, thấy cây dễ tính, phát triển tự nhiên như các cây trồng khác. Mỗi năm cho thu 2 vụ quả, mỗi vụ 2 kg, tính ra một năm cũng được mấy triệu tiền quả”
Ông Bạch Hưng Nam chăm sóc cây đàn hương
Với lợi thế là trồng xen, từ lá đến thân, rễ đều có thể sử dụng các mục đích khác nhau. Từ đó, đã có nhiều người dân trên địa bàn xã Nghĩa Đức quan tâm, tìm hiểu và bắt đầu mua giống về trồng thử nghiệm trong vườn cam, quýt với số lượng từ 10-15 cây. Ông Nguyễn Văn Tôn, Chủ tịch Hội nông dân xã Nghĩa Đức cho biết thêm: “Trên đất Nghĩa Đức đã trồng nhiều loại cây nhưng lợi nhuận còn thấp. Ông Nam trồng thử nghiệm đến nay đã có thu nhập một năm 2-3 kg quả. Tính về kinh tế so với cây keo và cây lát và cây ăn quả vẫn thua cây đàn hương này. Để phát triển, Hội đã động nhân dân tập trung trồng xen trong lô hoặc trên đất sạn cằn cỗi như nhà anh Nam phất triển rất tốt.”
Nắm bắt nhu cầu về cây giống Đàn hương của bà con nông dân, anh Nguyễn Đình Hải ở xóm Cầu xã Nghĩa Thọ cũng đã liên kết với Viện nghiên cứu cây đàn hương và thực vật quý hiếm chuyển giao KHKT và ươm thành công hơn 6.000 cây đàn hương. Ngoài ra, gia đình cũng mạnh dạn trồng 200 cây đàn hương xen trong vườn Quýt. Anh Nguyễn Đình Hải, xóm Cầu, xã Nghĩa Thọ trao đổi cho chúng tôi biết thêm: “Theo tôi tìm hiểu thì giá trị của cây Đàn hương rất lớn, trên một diện tích mình có thể trồng xen trong vườn bưởi, cam quýt, mà cây đàn hương không ảnh hưởng gì hết. Thời gian thu hoạch từ 1 11- 12 năm trở đi so với các cây lấy gỗ khác cũng nhanh.”
Vườn ươm cây đàn hương của anh Hải
Để nói về loài cây này, gần như không có khuyết điểm nào. Về đặc tính tự nhiên, cây xanh lá quanh năm giúp bảo vệ môi trường; chịu hạn thuộc hàng “vô địch”, chỉ cần một lần bón phân hữu cơ dưới hố khi trồng, sau đó “bỏ mặc” gần như không cần tưới tắm; cây kỵ các loại chất hóa học, suốt vòng đời nói không với hóa chất độc hại - Anh Hải cho biết thêm.
Với lợi thế là cây trồng xen, cây đàn hương đã được một số nông dân trên địa bàn xã Nghĩa Thọ quan tâm, tìm hiểu và bắt đầu trồng thử nghiệ. Ông Lê Xuân Giang, Chủ tịch Hội nông dân xã Nghĩa Thọ cho biết: “Bà con Nghĩa Thọ đất vườn khá rộng, ban đầu mình có thể trồng xen với cây ăn quả, hiệu quả kinh tế cao, thị trường tiêu thụ Quốc tế. Trước mắt trong điều kiện của gia đình mình, chúng tôi vận động bà con mỗi gia đình trồng 10-15 cây.”
Cây đàn hương phát triển tốt trên đất Nghĩa Đàn
Có thể nói bước đầu của mô hình trồng xen cây đàn hương trong vườn cam quýt trên đất Nghĩa Đàn đã thành công. Tuy nhiên, đây là cây trồng mới, đang trong quá trình thử nghiệm. Theo đó, trước khi trồng, người dân cần tham khảo ý kiến của các nhà chuyên môn về vùng trồng, mật độ trồng cây xen canh và phòng trừ sâu bệnh, tuyệt đối không nên trồng ồ ạt theo phong trào./.
Thu Hiền - Minh Thái ( Trung Tâm VHTT – TT Nghĩa Đàn )
