60 năm rồi - Kể từ ngày chuyến bay đầu tiên của đế quốc Mĩ phun rải chất độc hóa học dọc theo Quốc lộ 14 từ thị xã Kom Tum lên Đắk Tô do máy bay trực thăng H34thực hiện ngày 10/8/1961, đến nay, thứ chất độc chết người đó đã và đang để lạihậu quả rất nặng nề đối với người dân Việt Nam – Thảm họa Da cam!
Máy bay Mĩ rải chất độc da cam ( ảnh tư liệu)
THẢM HỌA DA CAM Ở VIỆT NAM
Chất độc da cam/dioxin.
- Chất độc da cam (Agent Orange): Là một loại chất độc hóa học không màu, không tan trong nước, tan trong dầu diezel và các dung môi hữu cơ. Chất độc da cam là tổng hợp 50/50 của hai loại thuốc diệt cỏ 2.4-D và 2,4,5-T. Mặc dù là tổng hợp của 2 loại chất diệt cỏ 2.4-D và 2,4,5-T, nhưng không thể gọi chất độc da cam là “chất diệt cỏ” hay “chất làm rụng lá” thông thường, vì trong quá trình tổng hợp 2 chất diệt cỏ nói trên, các nhà sản xuất đã tăng nhiệt lượng để rút ngắn thời gian sản xuất, làm phát sinh thêm thành phần dioxin.
- Dioxin: Là tên gọi chung của một nhóm hàng trăm các hợp chất hóa học có tên khoa học là 2-3-7-8 tetra chloro dibenzo-dioxin, gọi tắt là 2,3,7,8 – TCDD. Dioxin là chất độc mạnh nhất mà loài người biết được cho đến nay. Người ta phát hiện dioxin có thể gây ung thư, các dị tật bẩm sinh trên các phôi với liều rất nhỏ. Với liều lượng cỡ 1 picogram ( ppt - phần ngàn tỉ gram) dioxin có thể gây bệnh ung thư, tai biến sinh sản ở người; vài chục nanogram (ng- phầntỉ gram) dioxin có thể lập tức gây chết người.
- Chất độc da cam/dioxin: Là cụm từ được dùng để nhấn mạnh độc tính của chất độc da cam.
Một thảm họa chất độc hóa học chưa từng có trong lịch sử loài người
Trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, Mỹ không chỉ dùng các loại bom đạn gây thương vong mà còn sử dụng cả chất độc hoá học nhằm triệt hạ nguồn sinh sống của nhân dân Việt Nam, ngăn chặn bước tiến của các lực lượngvũ trang cách mạng. Trước phong trào nổi dậy mãnh liệt của nhân dân miền Nam, năm 1961,Tổng thống Mỹ J. Kennedy chủ trương tiến hành đồng thời với cuộc chiến tranhnóng cổ điển một cuộc chiến tranh hóa học ở Việt Nam. Khoảng 15 loại hóa chất được sử dụng với khối lượng lớn, nồng độ cao, biến Việt Nam thành phòng thí nghiệm khổng lồ để nghiên cứu, thử nghiệm các loại chất độc.
Thực tế chứng minh, cuộc chiến tranh hóa học do Mỹ tiến hành ở Việt Nam là cuộc chiến tranh có quy mô lớn nhất, dài ngày nhất, gây hậu quả thảm khốc nhất trong lịch sử loài người. Chất độc da cam đã tác động mạnhmẽ, lâu dài tới môi trường, các hệ sinh thái và sức khỏe con người.
Chất độc da cam đã làm cho 4,8 triệu người Việt Nam bị phơi nhiễm, hơn 3 triệu người là nạn nhân, gây nên biết bao thảm cảnh mà nhiều thế hệ người Việt Nam phải hứng chịu. Hàng trăm nghìn nạn nhân đã chết, hàng trăm nghìn người đang vật lộn với bệnh tật hiểm nghèo. Các kết quả nghiên cứu ở Việt Nam và thế giới cho thấy, chất độc da cam/dioxin có khả năng gây tổn thương đa dạng và phức tạp trên tất cả các bộ máy sinh lý của cơ thể, gây ung thư da, tổn thương da, gan, tuyến giáp, đái tháo đường; làm tổn thương hệ thống hô hấp, tuần hoàn, tiêu hóa, nội tiết, thần kinh; có vai trò quan trọng gây đột biến gen và nhiễm sắc thể, từ đó gây nên các dị tật bẩm sinh, các tai biến sinh sản. Các bệnh phổ biến ở con, cháu nạn nhân chất độc da cam là liệt hoàn toàn hay một phần cơ thể, mù, câm, điếc, thiểu năng trí tuệ, tâm thần, ung thư, dị dạng, dị tật bẩm sinh.
Đặc biệt là chất độc da cam có thể di truyền qua nhiều thế hệ và ở Việt Nam, di chứng da cam đã truyền sang thế hệ thứ 4. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, hiện cả nước có khoảng 75.000 nạn nhân thuộc thế hệ thứ 2; 35.000 nạn nhân thuộc thế hệ thứ 3; qua khảo sát tại một số địa phương, hậu quả CĐDC đã di nhiễm sang thế hệ thứ 4.
Hiện nay, trên địa bàn Nghĩa Đàn có 242 người là nạn nhân chất độc da cam đã được công nhận (trong đó có 131 người là thế hệ thứ 2), giảm 63 người so với năm 2019 do đã mất vì bệnh tật. Rất nhiều người trong số họ thuộc diện hộ nghèo, khó khăn và đặc biệt là mắc các bệnh hiểm nghèo, kéo dài và còn rất dài nữa, nhất là đối với thế hệ thứ 2 trở đi.
XOA DỊU NỖI ĐAU DA CAM - LƯƠNG TÂM VÀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI
Hơn nửa thế kỷ qua, nhân dân Việt Nam phải gánh chịu hậu quả thảm khốc của cuộc chiến tranh hóa học do Mỹ gây ra. Nỗi đau da cam không là nỗi đau của riêng ai. Đó là nỗi đau của cả dân tộc, của nhân loại tiến bộ. Chung tay xoa dịu nỗi đau da cam không chỉ là vấn đề từ thiện, nhân đạo, mà trước hết là hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa” đối với những người có công với nước, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, nêu cao truyền thống “Thương người như thể thương thân” của dân tộc, là lương tâm và trách nhiệm của mỗi người Việt Nam.
Hãy đến với những gia đình là nạn nhân chất độc da cam trên địa bàn Nghĩa Đàn để cơ hội hiểu thấu hơn và chia sẻ nỗi buồn đau của họ - Nỗi đau thầm lặng, kéo dài suốt mấy chục năm qua mà họ và các thế hệ con, cháu, chắt đã, đang và sẽ phải gánh chịu.
Có thể nói: “ Nạn nhân chất độc da cam là những người nghèo nhất trong những người nghèo, những người đau khổ nhất trong những người đau khổ”
Xin đừng quên điều đó!
Phan Tiến Hải – Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy.
