Cách đây gần 20 năm, khi cây mía bén duyên ở Nghĩa Đàn, nông dân rất phấn khởi vì đã tìm thấy một cây trồng mang lại giá trị kinh tế lâu dài và lần đầu tiên nông dân ở huyện miền núi sản xuất có sự bao tiêu đầu ra một cách rõ ràng. Người người trồng mía, nhà nhà trồng mía và hiệu quả thiết thực mà cây mía mang lại là nhiều hộ đã thoát nghèo. Từ đó đến nay nông dân Nghĩa Đàn đã có nhiều trăn trở với cây mía để nâng cao sản lượng, độ đường. Ở Nghĩa Đàn đã xuất hiện nhiều cách làm hay sáng tạo trong việc diệt bệnh chồi cỏ, việc nâng cao độ CCS… 2 năm trở lại đây, cùng với việc xây dựng nông thôn mới, Nghĩa Đàn quyết tâm xây dựng vùng nguyên liệu mía bằng việc đưa giống mía mới, tập trung xây dựng cánh đồng mẫu lớn để nhân rộng nên năng suất cây mía được nâng lên rõ rệt.
Gia đình chị Nguyễn Thị Sâm, xóm 3, xã Nghĩa Đức là một trong những nông dân trồng mía năng suất ở đây, nhờ sự đầu tư chăm bón kỹ lưỡng mà sản lượng mía của gia đình năm nào cũng đạt 90 tấn đến 120 tấn/ ha, bên cạnh đó độ đường đạt trên 11 CCS. Chị Nguyễn Thị Sâm cho biết: đối với cây mía quan trọng nhất là giống và đầu tư phân bón, nếu ruộng nào bị chồi cỏ thì nên xử lý triệt để bằng việc đào gốc chứ đừng tiếc mà để lại. Giống mía được gia đình trồng là LK9211, đây là giống mới năng suất vượt trội. Vì vậy năng suất năm nào cũng cao hơn hẳn, bên cạnh đó gia đình được học hỏi kinh nghiệm trồng mía của các hộ trồng mía năng suất, độ đường cao ở các xã khác nên trau dồi thêm được nhiều kinh nghiệm trồng mía. Nghĩa Đức là xã có diện tích mía nhiều nhất huyện Nghĩa Đàn với hơn 500 ha, đây cũng là xã thực hiện quyết liệt các biện pháp phòng bệnh chồi cỏ cũng như đưa các giống mía sạch bệnh vào áp dụng. Nhờ sự mạnh dạn thay đổi mà Nghĩa Đức vẫn đi đầu trong diện tích cũng như sản lượng mía. Ông Lê Đức Hùng, phó chủ tịch UBND xã Nghĩa Đức nói: với đặc thù là xã sản xuất mía nhiều, xã phối hợp với nhà máy xây dựng các phương án nâng cao năng suất, sản lượng cây mía, trong đó việc dồn điền đổi thửa cũng tạo thuận lợi cho bà con trong việc đưa máy móc vào trồng, thu hoạch. Xã cũng thường xuyên bám sát tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của nhân dân, tổ chức các buổi trao đổi kinh nghiệm trồng mía… Nếu như năm 2014 Nghĩa Đức mới có 20 ha giống mía LK 9211- là giống mía mới năng suất, độ đường cao thì đến nay đã có hơn 200 ha giống mía mới thu hiệu quả kinh tế cao hơn các giống khác, với năng suất 90 tấn/ha.
Đưa cơ giớ hóa vào trồng mía, giúp nông dân trồng mía giảm chi phí 3 đến 5 triệu/ha
Việc xây dựng câu lạc bộ 120 -11 ( 120 tấn/ha- 11 CCS) của những người trồng mía là một biện pháp phối hợp giữa nhà máy đường và các xã giúp các hộ trồng mía học hỏi kinh nghiệm đồng thời tuyên truyền nhân rộng những cách làm hay của những nông dân trồng mía giỏi. Không những ở Nghĩa Đức mà ở nhiều xã trên địa bàn huyện Nghĩa Đàn kinh nghiệm trồng mía ở câu lạc bộ này đã góp phần giúp cải thiện sản lượng cũng như chất lượng cây mía. Sự phối hợp giữa nhà máy và người nông dân trồng mía trong thời gian qua được cho là móc xích quan trọng quyết định năng suất, sản lượng cây mía. Trong đó nhà máy đường có nhiều định hướng, biện pháp cũng như chính sách hỗ trợ giúp nông dân “bám” cây mía. Ông ToNy Maple- tổng giám đốc công ty mía đường NASU cho biết nông dân Nghĩa Đàn là một trong ít huyện ở Việt Nam trồng mía có độ đường cao. Trong thời gian vừa qua, NASU đã triển khai áp dụng nhiều biện pháp để tăng năng suất và chất lượng mía trong vùng, cụ thể: Triển khai các trang trại nhân giống mía có năng suất cao, chất lượng tốt và chống chịu sâu bệnh. Trên kết quả khảo nghiệm, NASU đang nhân nhanh các giống mía LK 92-11 và KK3, các giống có nguồn gốc Thái Lan. Triển khai xây dựng các cánh đồng trồng mía lớn với diện tích trung bình khoảng 10 ha. NASU đã triển khai thành công 400 ha năm 2014/15 và đang tiếp tục triển khai gần 600 ha năm 2015/16. NASU ban hành chính sách hỗ trợ và cho vay để trồng mới và trồng lại mía vụ xuân 2016. Chính sách cho vay và hỗ trợ các khoản như: Mía giống, làm đất, phân bón, thuốc BVTV, tưới nước…NASU phối hợp với Công ty sữa TH để sử dụng các máy cày lớn hiện có để làm đất trồng mía đat tiêu chuẩn kỹ thuật. NASU mua các máy cày lớn để làm dịch vụ làm đất, trồng mía, phun thuốc…
Nếu như đưa giống mía mới , đầu tư thâm canh nâng cao năng suất, độ đường cây mía là những biện pháp được nói nhiều thì xây dựng cánh đồng mẫu lớn là cách làm mới có hiệu quả được một số xã ở Nghĩa Đàn áp dụng, đặc biệt trong vài năm gần đây khi chương trình xây dựng nông thôn mới trong đó có dồn điền đổi thửa được thực hiện. Việc xây dựng cánh đồng mẫu lớn, các vùng chuyên canh mía không chỉ tạo thuận lợi cho nông dân trong sản xuất mà còn tạo thuận lợi cho nhà máy trong khâu thu hoạch. Chị Nguyễn Thị Mạnh, xóm Lê Lợi xã Nghĩa Hiếu trồng mía đã lâu năm, tuy nhiên năm nay gia đình phấn khởi hơn được lựa chọn xây dựng cánh đồng mẫu lớn trên 8ha đất. Trước đây để trồng hết 8 ha mía này gia đình phải thuê nhân công làm cả tháng nhưng năm nay được nhà máy đường cho mượn máy móc làm đất và trồng mía nên chỉ trong 5 ngày gia đình đã trồng xong 8 ha. Nếu làm thủ công 1 ha đất cần 25 người làm/ 1 ngày nhưng dùng máy chỉ cần 4 người, bên cạnh đó nhà máy đường cho vay 7 triệu đồng/ha tiền làm đất, cho vay và hỗ trợ 14,5 triệu đồng/ha tiền mua giống, cước vận tải. Chị Nguyễn Thị Mạnh chia sẻ: năm trước thấy năng suất sản lượng của các hộ trồng mía trên cánh đồng mẫu lớn cao hơn hẳn nên gia đình đăng ký làm. Cùng trên một diện tích đất này năm nay gia đình tôi tiết kiệm được gần 30 triệu đồng chi phí, tiến độ trồng lại nhanh hơn và dó trồng lấp đất bằng máy nên đất không bị khô, mía lên mầm đều và đẹp hơn…tôi nghĩ nếu như tất cả nông dân trồng mía được đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào áp dụng như thế này thì người nông dân sẽ mặn mà hơn với trồng mía và chúng tôi không phải vất vả lam lũ quanh năm trên ruộng mía như trước đây nữa, thu nhập cũng sẽ được nâng lên đáng kể.
Nghĩa Đàn có hơn 7000 ha mía, vụ xuân năm nay huyện trồng 2200 ha, có hơn 700 ha trồng mới trong đó xây dựng cánh đồng mía lớn trên diện tích hơn 120 ha. Có thể nói việc xây dựng các vùng chuyên canh mía, các cánh đồng mía lớn là giải pháp tích cực giúp nâng cao hiệu quả trên cây mía ở Nghĩa Đàn. Ông Nguyễn Hồng Tuấn, phó chủ tịch UBND huyện Nghĩa Đàn cho biết thêm: năm 2015 Nghĩa Đàn xây dựng được 120 ha diện tích mía cánh đồng mẫu lớn. Sản lượng mía trên cánh đồng mẫu lớn cao hơn hẳn, trung bình từ 90 đến 120 tấn/ ha. Có thể nói đây là cách làm cho hiệu quả rõ rệt giúp người dân tiết kiệm được công sức, tiền của, áp dụng được máy móc vào sản xuất, tạo thuận lợi cho nhà máy trong khâu thu hoạch. Năm nay huyện tiếp tục xây dựng cánh đồng mẫu lớn để nhân rộng. Bên cạnh đó huyện chỉ đạo phòng nông nghiệp cũng như các xã tục rà soát để nắm các diện tích mía bị bệnh, kém chất lượng để có biện pháp tháy thế giống mới. Việc xây dựng các cánh đồng giống mía mới để nhân rộng, thay thế các giống mía cũ kém chất lượng trong thời gian qua đã góp phần nâng cao năng suất, độ đường trên cây mía ở Nghĩa Đàn…Có thể nói đến thời điểm này ở Nghĩa Đàn chưa có một cây trồng nào có thể mang lại giá trị kinh tế lâu dài và thay thế được trên diện rộng như cây mía. Với những biện pháp tích cực nhằm nâng cao năng suất sản lượng cây mía trong thời gian qua, trong đó đẩy mạnh xây dựng các cánh đồng mía lớn ở Nghĩa Đàn sẽ góp phần giúp người trồng mía Nghĩa Đàn thêm cơ hội thoát nghèo, vươn lên làm giàu.
Mía vẫn là cây “ thoát nghèo” của nông dân Nghĩa Đàn
Đinh Thùy ( Đài Nghĩa Đàn )
