Thực hiện Nghị Quyết Trung ương 5, khóa VIII của Ban chấp hành Trung ương Đảng về “Xây dựng và phát triển nên văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”. Trong những năm qua dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp công tác văn hóa gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn xã Nghĩa Lạc đã được triển khai sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân và được nhân dân đồng tình, hưởng ứng. Bước đầu đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội.
Là xã vùng sâu 135 của Chính phủ. Xã có 6 xóm, 709 hộ, 3108 nhân khẩu. Trong đó, dân tộc thiếu số chiếm trên 97%, tỷ lệ hộ nghèo chiếm trên 31%. Nhân dân Nghĩa Lạc đã đoàn kết, giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng, đời sống nhân dân từng bước được cải thiện cả về vật chất lẫn tinh thần.
Hàng năm cứ vào dịp lễ, tết cổ truyền dân tộc các thôn xóm đều tổ chức các hoạt động vui chơi lành mạnh và bổ ích, khắp nơi vang lên tiếng cồng, tiếng chiêng, khắc luống, hát khắp, hát giao duyên, nhảy sạp, múa xòe. Tổ chức đêm giao lưu văn nghệ Mừng Đảng - Mừng Xuân với chủ đề “Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc”, ngoài các tiết mục ca ngợi Đảng, Bác Hồ, quê hương đất nước nhân dân còn được thưởng thức các tiết mục mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc …Qua đó đã khơi dậy lòng tự hào dân tộc, lòng yêu quê hương đất nước, các giá trị đạo lý truyền thống, thuần phong mỹ tục của dân tộc. Đồng thời, xóa bỏ những hủ tục lạc hậu của đồng bào dân tộc thiểu số như: tục thách cưới, ép duyên, tảo hôn và thay bằng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang.
Để giữ gìn, phát huy cũng như phục dựng, bảo tồn và phổ biến các hình thức sinh hoạt văn hóa, thể thao dân gian, truyền thống như hát khắp, nhảy sạp, san khan, ném còn, khắc luống, đánh cồng chiềng ... của dân tộc Thanh; hát giao duyên, cồng chiềng, thổi kèn....của dân tộc Thổ. Đầu năm 2014, UBND xã đã ra quyết định thành lập 6 câu lạc bộ bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trên địa bàn 6 xóm. Việc thành lập các câu lạc bộ đã thu hút mọi tầng lớp nhân dân tham gia, thông qua các hoạt động của câu lạc bộ, hội viên được giao lưu, học hỏi, được hưởng thụ nét đẹp văn hóa của dân tộc mình và truyền lại cho thế hệ trẻ biết gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Trong hoạt động thể dục, thể thao nhân dân nêu cao tinh thần “Toàn dân luyện tập thể dục thể thao gương Bác Hồ vĩ đại”, "Khỏe để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Toàn xã có 12 sân bóng chuyền, 6 sân bóng đá. Vì vậy, nhân dân hăng hái, hưởng ứng tham gia đầy đủ các phong trào thể dục, thể thao vào các ngày lễ lớn của đất nước do xóm, xã và cấp trên tổ chức.
Đại hội thể dục thể thao huyện Nghĩa Đàn lần thứ VII, năm 2013, xã Nghĩa Lạc tham gia 7 môn thi đấu. Kết quả đạt 3 giải Nhất gồm môn kéo co, môn bắn nỏ nữ và môn ném còn nữ; 02 giải Nhì môn bóng đá nam và môn đẩy gậy nam hạng cân 81kg trở lên; 03 giải Ba môn chạy điền kinh nam cự ly 100m, môn đẩy gậy nam, nữ hạng cân 70-75 kg và đạt giải Nhất toàn đoàn. Ngoài ra, xã còn tổ chức tốt và tham gia đầy đủ các hội thi do cấp trên tổ chức… Tại Hội thi Thanh niên Nghĩa Đàn với an toàn giao thông năm 2012 đạt giải Ba; Hội thi tìm hiểu kiến thức về gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình huyện Nghĩa Đàn năm 2014 đạt giải Nhất.
Trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, đạt được kết quả khả quan tạo môi trường văn hóa lành mạnh, làm cho các tổ chức, ban, ngành và nhân dân có ý thức giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống; tình làng nghĩa xóm được củng cố; truyền thống dân tộc được duy trì và phát huy góp phần vào việc ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Đến nay, trong toàn xã 6/6 xóm đều có nhà văn hóa, có hương ước, quy ước thôn xóm, quy chế văn hoá cưới hỏi, nội quy xây dựng đời sống văn hoá khu dân cư và quy chế dân chủ cơ sở.
Việc xây dựng gia đình văn hóa được triển khai sâu rộng đến các hộ gia đình tham gia đăng ký danh hiệu gia đình văn hóa gắn liền xây dựng gia đình hiếu học. Nhờ đó, tỷ lệ gia đình văn hóa đã có những bước chuyển biến, năm 2012 đạt 57%, năm 2013 đạt 60,2%. Phấn đấu năm 2014 đạt 65%. Công tác khen thưởng, công nhận gia đình văn hoá được tổ chức kịp thời vào ngày đại đoàn kết toàn dân 18/11.
Đạt được những thành tích trên là nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời trong việc ban hành các chủ trương, văn bản phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương và nhờ làm tốt công tác tham mưu, tuyên truyền của Ban văn hóa xã, sự hưởng ứng, tham gia nhiệt tình của nhân dân.
Để tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được, nâng cao đời sống văn hóa của nhân dân, Nghĩa Lạc xác định: Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, chính quyền địa phương , công tác phối hợp giữa các ban ngành đoàn thể đối với lĩnh vực văn hóa; chủ động xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển văn hóa ở địa phương. Gắn nhiệm vụ xây dựng văn hóa với nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng thông qua việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Tiếp tục tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về công tác văn hóa gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Nâng cao chất lượng phong trào xây dựng gia đình văn hóa; làng văn hóa, phong trào xây dựng “Người tốt việc tốt”. Thúc đẩy cuộc vận động “Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội”. Bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa dân tộc trên địa bàn. Chú trọng xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, nhất là cộng đồng dân cư, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, xanh - sạch - đẹp. Huy động nguồn đóng góp xã hội hóa để xây dựng và phát triển lĩnh vực văn hóa. Thực hiện sâu rộng và có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 9 khóa XI về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”.
Tuy còn nhiều hạn chế, nhưng những kết quả đạt được trong những năm qua trên lĩnh vực văn hóa đã góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
Vi Thị Thu Hà
Cán bộ văn hóa xã Nghĩa Lạc
