Đến xóm Nghĩa Chính, xã Nghĩa Lâm, Nghĩa Đàn hỏi về anh Phan Đình Hoàn ai cũng biết bởi anh là một trong những người đầu tiên của Nghĩa Đàn đưa cây bưởi diễn về trồng cho thu nhập hơn 100 triệu đồng/ năm và nhân rộng giống cây cho bà con nhân dân ở đây. Đến vườn bưởi Diễn sai trĩu quả của anh Phan Đình Hoàn chúng tôi cảm nhận được công sức của anh bỏ ra cũng như niềm vui khi có được thành quả này. Cách đây 7 năm trong một lần ra Hà Nội anh Phan Đình Hoàn tình cờ được ăn một quả bưởi Diễn. Thấy bưởi ngọt, giá đắt, qua tìm hiểu lại thấy giống bưởi này cũng không khó trồng. Vì vậy anh đã quyết tâm mua 100 gốc bưởi Diễn về trồng trong vườn và cây bưởi Diễn đã “bén duyên” với anh từ đó.Theo kinh nghiệm trồng bưởi Diễn của những người anh mua giống, trồng bưởi bón phân ít, tránh chỗ úng nước vì vậy cây giống được anh trồng trên cao, mỗi năm bón vài lần phân, bên cạnh đó dưới gốc cây anh bỏ rơm rạ để giữ ẩm vào mùa hè. Anh Phan Đình Hoàn chia sẻ: trồng bưởi phải tưới nước giữ ẩm không để cây bị khô hạn vào mùa hè, nhất là khi cây vào giai đoạn bật mầm, lúc ra quả và quả phát triển. Ðể tăng khả năng đậu quả, khi cây ra nụ thì cung cấp dinh dưỡng cho cây. Cây bưởi ít phải phun thuốc nhưng hay bị sâu đục thân vì vậy mình phải chăm chú ý để loại bỏ những cành cây bị sâu đục thân.
Sau 3 năm cây bưởi bắt đầu cho quả, thời điểm đó ở Nghĩa Đàn hầu như không có bưởi Diễn, vì vậy mùa bưởi đầu tiên gia đình rất khó tiêu thụ vì ít người biết đến. Tuy nhiên giống bưởi ngon, ngọt đã nhanh chóng được lan truyền, tiếng lành đồn xa mùa bưởi thứ hai chưa đến kỳ thu hoạch đã có thương lái đến đặt cả vườn với giá 15 nghìn đồng/quả. So với các cây trồng khác thì bưởi là loại cây ít phải chăm sóc, ít sâu bệnh, chi phí chăm bón thấp. Từ 100 cây bưởi năm 2013 và 2014 anh Hoàn bán được hơn 100 triệu đồng, anh cho biết gần đến tết khách hàng từ Hà Nội vào đặt mua với giá 15 nghìn đồng/quả, đối với vườn bươi này thì cá biệt năm ngoái có cây trên 200 quả. Chỉ vào những quả bưởi còn xanh, anh Hoàn chia sẻ với chúng tôi: bưởi Diễn phải bán vào dịp tết thì mới được giá, thời điểm này nhìn quả bưởi to thế này nhưng vẫn còn non, lúc chín quả sẽ có màu vàng rất đẹp. Chăm sóc để bưởi có quả thì dễ nhưng quả đều, chín vào dịp tết thì không phải ai cũng làm được. Vì vậy khi những người đến tham quan học hỏi tôi đều chia sẻ cách bón phân, phòng bệnh, cũng như thời điểm giữ ẩm như thế nào để cây bưởi hát triển tốt, cho quả nhiều.
Không chỉ thành công với mô hình trồng bưởi Diễn, hiện nay anh Hoàn còn trở thành nhà cung cấp giống cho nông dân trong vùng từ việc chiết cành nhân giống. Được biết, thấy hiệu quả kinh tế cao từ bưởi Diễn, thị trường tiêu thụ thuận lợi nên nhiều bà con trong xóm, trong xã đã tới tham quan, học hỏi mô hình bưởi của anh Hoàn, mua cây giống về trồng. Trong 3 năm trở lại đây anh đã cung cấp hơn 2 nghìn cành bưởi cho các hộ dân trong xã cũng như huyện Nghĩa Đàn, riêng từ bán giống cây cũng cho gia đình thu nhập khá, với mỗi cành 40 nghìn đồng, mỗi năm cho gia đình thu nhập từ 40- 50 triệu tiền bán giống cây. Từ 100 gốc bưởi mỗi năm anh Hoàn thu nhập hơn 100 triệu đồng, trong ngôi nhà khang trang của anh nhiều vật dụng được sắm như ty vi, xe máy được sắm từ nguồn thu hoạch bưởi. Từ một hộ khó khăn đến nay anh đã vươn lên trở thành một trong những hộ khá của xóm Nghĩa Chính, xã Nghĩa Lâm.
Để bà con hiểu về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bưởi Diễn, anh người nhiệt tình hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh trên cây bưởi Diễn cho bà con nông dân. Vì vậy nhiều người đến để được anh tư vấn trồng và chăm sóc cây bưởi Diễn, xem anh là “ thầy” của cây bưởi Diễn ở Nghĩa Đàn. Hiện nay ở xóm Nghĩa Chính, xã Nghĩa Lâm nơi anh Hoàn sinh sống đã có hơn 20 hộ trồng bưởi Diễn. Nhiều hộ cũng bắt đầu nhân giống vì bưởi dễ trồng và ít công chăm sóc. Với một số hộ gia đình ở Nghĩa Đàn, cây bưởi Diễn đã trở thành "cây làm giàu” cho người dân.
Nghĩa Lâm có hơn 2500 ha đất nông nghiệp, ngoài trồng lúa trước đây người dân chủ yếu trồng các loại cây như ngô, khoai, sắn giá trị kinh tế thấp. Để chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích, trong thời gian qua xã Nghiã Lâm đã tuyên truyền nhân rộng các mô hình kinh tế, đưa các loại cây trồng như cam, bưởi, ổi, táo vào trồng giúp người dân nâng cao thu nhập. Tuy nhiên nhìn chung những mô hình mang giá trị bền vững như mô hình trồng bưởi Diễn của anh Phan Văn Hoàn, xóm Nghĩa Chính không nhiều. Nhận thấy chất đất cũng như điều kiện khí hậu phù hợp nên trong thời gian vừa qua xã Nghĩa Lâm đã tổ chức cho nhiều hộ dân tham quan học hỏi để nhân rộng giống bưởi Diễn. Ông Lê Trung Kiên- Phó chủ tịch UBND xã Nghĩa Lâm cho biết : Mô hình bưởi Diễn của anh Phan ĐÌnh Hoàn là mô hình tiêu biểu ở xã Nghĩa Lâm, nhờ chịu khó học hỏi, mạnh dạn đưa cây mới vào trồng mà anh Hoàn đã thành công với mô hình trồng bưởi Diễn. Với một xã khó khăn, hơn 50% đồng bào dân tộc thiểu số thì mô hình trồng bưởi Diễn của anh Phan Đình Hoàn đã góp phần giúp những người dân trong xóm cũng như trong xã thay đổi tư duy, tìm cách xóa đói giảm nghèo. Xã cũng đã lấy mô hình này để nhân rộng, hiện nay một số hộ dân ở Nghĩa Lâm cũng bắt đầu trồng bưởi Diễn.
Chia tay vườn bưởi Diễn của anh Phan Đình Hoàn chúng tôi vẫn còn ấn tượng bởi những quả Bưởi Diễn trên đất Nghĩa Đàn không thua kém những nơi khác và ấn tượng nữa bởi dưới vườn bưởi là đàn gà thả vườn mà theo anh đó là “ sự kết hợp đỡ tốn kém và hiệu quả”. Sự nhạy bén, tinh tế trong cách làm ăn của anh đáng để cho nhiều người nông dân học hỏi.
Đinh Thùy - Minh Thái ( Đài Nghĩa Đàn )
